हो ची मिन्ह भाग ३

                   फ़ारच थोद्या अवधीत तो परत व्हीअतनामला येउन क्रान्तिकारी सन्घटना बान्धु लागला. हो हा स्वत: जरी कम्यनिस्ट असला तरी त्याने आपल्या विचारसरनीमुऴे व्हिअतनामच्या राश्त्रहिताला बाधा येउ दिली नाही.दुसर्या महायुद्धाच्या कालात व्हिअतनामन्मध्ये ’तान-व्हिअत-काच-मोन्ग दोन्ग’ म्हनजे ’नव्या व्हिअतनामचा क्रान्तिकारी पक्श’ हा राश्त्रवादी पक्श होता. चीनप्रमाने जेव्हा व्हिअतनाम मध्ये राश्त्रवादी() आनी कम्युनिस्टान्मध्ये सन्घर्श होन्याची चिन्हे दिसु लागताच त्याने व्हिअतनामच्या स्वातन्त्र्यासाथी लडत असनार्या सर्व पक्शान्चे एकत्रीकरन ’इन्दोचायना कम्युनिस्ट’ हा पक्श स्थापन केला.

                    इतक्यात मोस्कोला जात असताना होन्ग कोन्ग मध्ये हो ला ब्रिटीशान्नी जेरबन्द केले. पन हो च्या इन्ग्रज मित्रानी अतिशय चलाखिने हो चा म्रुत्यु ज़ाल्याची अफ़वा उटविली आनि त्याला सहिसलामत मोस्कोला पाथवुन दिले.तेव्हापासुन दुसरे महयुद्ध सुरु होन्याच्या सन्धीची वाट पहात तो शांतपने बसुन होता.१९३८ ला दुसरे महायुद्ध सुरु होताच हो वेश बदलुन येनान या चीनी कम्युनिस्ट राज्यात आला. तेथे त्याने माओची भेट घेतला याच भेटीत दोघान्ची मैत्री जाली.हो चीनमधे असतानाच तीथे जनरल जिअप आनि दोन्ग हे दोन व्हिअतनामी नेते होते.त्यान्ची भेट होवुन स्वातन्त्रयुद्धाची पुडील दिशा टरवित असताना व्हिअतनामच्या द्रुश्तिने एक आंनददायी घटना युरोपात घडली ती म्हनजे जर्मनीकडून फ़्रान्सचा पराभव. फ़्रान्स मध्ये अस्थिरता निर्मान ज़ाल्यामुऴे त्याचा वसाहतीवरील पकड सैल ज़ाली.यामुऴे या सर्व क्रान्तिकारकान्नी मायदेशी परतायचा निर्नय घेतला.पन मायदेशातही परिस्तिथी बिकट ज़ाली होती कारन व्हिअतनाम वर आत पुर्वेकडून जपानने आक्रमन करायला सुरुवात केली होती.   

 

                      आधीच पराभुत असलेल्या फ़्रेन्च सरकारला कधी गोडी गुलाबीने तर कधी धमकावुन व्हिअतनामचा ताबा जपानने सहज घेतला कारन युरोपियन भुमीवर गऴ्यापर्यन्त अडकलेल्या फ़्रान्स आनि ब्रिटन ला आशियाइ भुमिवर युद्ध नको होते म्हनुन त्यानी जास्त प्रतिकार न करता व्हिअतनाम जपानच्या ताब्यात दीला. व्हिअतनाममध्ये सैन्य जपानचे आनि मुलकी कारभार फ़्रेन्चाकडे  अशी स्थिती होती. फ़्रेन्चान्चा पराभव होतोय हे पाहुन व्हिअतनामी जनतेला आनन्दच होत होता पन हो ला माहीत होते की जपान आनी फ़्रान्स दोघेही साम्राज्यवादी आहेत दोघांनाहि व्हिअतनामच्या सुख दुख:शी काहीही देने घेने नाही त्याने सर्व स्वातन्त्रसैनिकान्ची आघाडी निर्मान केली.आनि एक काऴजीवाहु सरकार निर्मान केले.आनि व्हिअतनामच्या जनतेने सशस्त्र लडा देन्यासाटी तयार रहावे असे आवाहन केले. 

                      नशीबानेही मग हो ला चान्गलीच साथ दिली कारन ९ मार्च १९४५ च्या पहाटे जपान्यानी व्हिअतनाममधिल सर्व फ़्रेन्च अधिकार्याना तुरुन्गात टाकले.यामुऴे व्हिअतनामी क्रान्तिकारकाना अटकाव करायला कोनीच उरले नाही.फ़्रेन्च तुरुन्गात होते आनि जपान्यां सर्व लक्श चीनच्या युद्धावर होते.त्यामुऴे व्हिअतनामी क्रान्तिकारकांना तयारीसाथी भरपुर वेऴ मिऴाला. सर्व सैन्य तयार ज़ाल्यावर जनरल जिअपने जपान विरुद्ध युद्ध सुरु करन्याचे थरविले पन हो ने त्याला अडवीले कारन युरोपात जर्मनीची शरनागती सुरु ज़ाली होती आनी जपानीही काही दीवसात माघार घेतील हे त्याला कऴुन चुकले होते.म्हनुनच जपान माघार घेताच फ़्रान्सशीच अन्तिम लडा द्यावा लागेल हे त्याने ओऴखले आनि आपल्या अनुयायाना सबुरीचा सल्ला दीला.

५ ओगस्त १९४५ ला जपानवर अनुबोम्ब पदताच हो ज्या क्शनाची वात पाहत होता तो क्शन उगविला.जपानने व्हिअतनाममधुन अचानकपने माघार घेतली.

हो चि मिन्ह :भाग 2

  व्हिअतनामवरुन निघालेले हे जहाज भुमध्य समुद्रामार्गे फ़्रान्सच्या मार्सेल्स बन्दरात पोचले.आपले शोशन करनारे,आपल्यावर अन्याय करनारे फ़्रेन्च याच देशातुन येतात काय असा सन्शय येन्याइतपत व्हिअतनाममधिल फ़्रेन्च सरकारी अधिकारी आनि फ़्रेन्च सामान्य मानुस यान्च्यात फ़रक होता.त्यामुऴे सर्व  फ़्रेन्चान्चा द्वेश करने योग्य होनार नाही हा विचार हो च्या मनात रुजला.या जहाजावरील नोकरीत त्याने अमेरिकेलाही भेट दीली. पन जेव्हा पहिल्या महायुद्धाला गेला.पन लंडनमध्ये आपन काही्ही केले तरी त्याचा परीनाम व्हिअतनामच्या स्वातन्त्रयुद्धावर होनार नाही हे कऴुन चुकल्यामुऴे तो पहील्या महायुध्दाच्या अखेरीस परत फ़्रान्स ला आला.

 पहील्या महायुध्दास सुरुवात होत होती तेव्हा व्हिअतनामच्या स्वातन्त्र्यासाथी काहीतरी करन्यासाथी त्याने जहाजावरील नोकरी सोदली आनि तो फ़्रान्सला आला.त्यावेऴी फ़्रान्स सम्पतोय कि काय अशी परीस्थिती निर्मान होत होती.त्यामुऴे तिथे राहने धोक्याचे समजुन तो लंडनला गेला.पन लंडनमध्ये आपन काही्ही केले तरी त्याचा परीनाम व्हिअतनामच्या स्वातन्त्रयुद्धावर होनार नाही हे कऴुन चुकल्यामुऴे तो पहील्या महायुध्दाच्या अखेरीस परत फ़्रान्स ला आला. हो परीसला पोचताच रशियामधे लेनिनने क्रान्ति केली आनि लोकप्रतिनिधीन्चे हन्गामी सरकार स्थापन केले.

        याच काऴात हो वर कम्युनिस्ट विचारान्चा प्रभाव पडला.यानन्तर १९२२ पर्यन्त हो फ़्रान्स मधे सनदशीर मार्गाने लडा देत गेला.या काऴात पत्रके काडने,वसहतीमधील परिस्थीतीवर लेख लिहिने,फ़्रेन्च नेत्याना भेटने या गोश्टी त्याने केल्या. पन या सगऴयचा काहीच उपयोग होत नाही हे समजल्यावर तो सरऴ कम्युनिस्टच्या जागतिक मुख्यालयात म्हनजे मोस्कोला रशियात आला.फ़्रान्स मध्ये सनदशीर मार्गाने लडा दिला असल्याने त्याला मोस्को दरबारी फ़ारच महत्व प्राप्त होते.म्हनुन जेव्हा चीनमध्ये कम्युनिस्ट कार्यकर्त्यान्चे पथक पाटवीले गेले त्यात हो ची वर्नी लागली.

चीनमध्ये पोचताच त्याने थान निआन ह्या व्हिअतनामी क्रन्तिकारक सन्घटनेच्या मदतीने व्हिअतनाममध्ये चीनच्या सीमेवरुन शस्त्रास्ते पाटविली.त्याने अनेक क्रन्तिकारकना प्रशिक्शन देउन व्हिअतनाममध्ये पाटविले.पन त्याचा दुर्दैवाने चान्ग कै शैक च्या चीनी राश्त्रवादी गटाने चीनमध्ये कम्यनिस्ट गटाच्या कत्तली करायला सुरुवात केली.त्यामुऴे हो 1928 ला होन्ग कोन्ग मार्गे रशीयाला परतला.

हो ची मिन्ह भाग १

लेनिन,माओ,मार्क्स यान्चे घराने सान्गनारा हा अजुन एक कम्युनिस्ट योद्धा.व्हिअतनामचा राश्त्रपिता म्हनुन आजही हो चि मिन्ह ची ख्याति आहे.हो चा म्रुत्यु ज़ाल्यानन्तर सायगाव या दक्शिन व्हिअतनामच्या राजधानिचे नाव बदलुन हो चि मिन्ह असे करन्यात आले.व्हिअतनामच्या जनतेवर पुत्रवत प्रेम करनारया या नेत्याला व्हिअतनामची जनता ’हो काका’ म्हनुन हाक मारत असे.हो ने व्हिअतनामच्या स्वातन्त्र्यासाटि आधी जपान मग फ़्रान्स आनी मग त्यानन्तर मग अमेरिका या सर्व बलाध्य शत्रुन्शी लडा द्यावा लागला.पन व्हिअतनामचे दुर्दैव असे की त्याचे सर्व शत्रु शक्तीशाली होते. व्हिअतनामचा प्रश्न फ़ारच अवघड होता.

      व्हिअतनाम आधी फ़्रान्सच्या पारतन्त्रच्या जोखडखाली १८८४ पासुन वावरत होता,दुसर्या महायुद्धामध्ये जपानचा पराभव ज़ाला आनि  फ़्रान्सकडुन जपानने व्हिअतनाम परत घेतला.  दुसर्या महायुद्धानन्तर जपानकडुन परत फ़्रान्सने परत दक्शिन  व्हिअतनामचा ताबा घेतला. पन तोपर्यन्त उत्तर व्हिअतनामवर व्हिअतनामी कम्युनिस्तानी आपला कब्जा केला होता .चीनच्या साह्ह्याने हो ने उत्तर व्हिअतनाम स्वतन्त्र केला. हो च्या नेत्रुत्वाखालील "व्हिअत-मिन्ह" या सन्घतनेने सशस्त्र लडा देवुन फ़्रान्सचा पुरता बिमोड केला आनि फ़्रान्सला दक्शिन व्हिअतनाम सोडून जायला भाग पाडले.पन यावेऴी काहिहि सम्बन्ध नसताना,चोम्बडेपना करन्याची सवय असलेली अमेरिका या युद्धात उतरली आनि सुटत आलेला व्हिअतनामचा प्रश्न अधिकच जटील बनला.जगात कुटेही कम्युनिस्ट राज्य अस्तित्वात येत असेल तर कोनत्याही परिस्थितीत त्याला विरोध करने हाच अमेरिकेचा अजेन्डा होता.रशियाचा प्रभाव रोखन्यासाथी अमेरिका त्याकाऴी कोनत्याही थराला जात होती.त्यामुऴे अमेरिकेविरुद्ध व्हिअतनामला १९७४ पर्यन्त लडावे लागले.

        नान दान या प्रान्तातील किम लिन या गावी १९ मे १८९० ला हो चा जन्म ज़ाला.त्याला ’नग्युअन तात थान’ हे नाव देन्यात आले.पन इतिहासात हो च्या या नावाचा उल्लेख फ़ारच कमी वेऴा आडऴतो. हो चे बाबा एक हुशार शिक्शक होते. पन एका फ़्रेन्च अधिकार्याने आकसापोटी त्याना नोकरीतुन खालसा केले आनि त्यामुले ते आपल्या परीवारास हुए इथे सोदुन परगन्दा झाले. हो चे लहानपन गावात उनाडपना करन्यात गेले.त्याच्या लहानपनी व्हिअतनाम मध्ये फ़्रेन्च सत्ताधार्यान्विरोधात लहान सहान लडाया होत असत पन फ़्रेन्च अधिकारी या स्वातन्त्र सैनिकांना निर्दय पने चिरडत असत. चार इयत्ता फ़्रेन्च शालेत घालवुन हो ने ”फ़ान थिअत" या बन्दराकडे पलायन केले. तिथे फ़्रेन्च भाशा शिकविन्याचे काम केले.आनि मग या कामाचाही कन्टाऴा येउन सप्तेंबर १९११ ला तो सायगाव ला आला.आनि जग फ़िरन्याच्या इच्चेने त्याने सायगाव मधील नाविक प्रशिक्शन केन्द्रात नाव नोन्दविले.एका फ़्रेन्च जहाजाच्या भटारखान्यात नोकरी मिऴविली.इथे त्याने नाव सान्गितले "बा".